Tokatlı: Kıbrıs Türkleri Rum saldırıları nedeniyle topraklarını bıraktı

Yüksek Adliye Kurulu Üyesi Avukat Şahap Tokatlı, Kıbrıs’ta mülkiyet sorununun 20. yüzyıl başından beri gündemde olduğuna dikkat çekti: Kıbrıs Türkleri Rum saldırıları nedeniyle topraklarını bıraktı

Yüksek Adliye Kurulu Üyesi Avukat Şahap Tokatlı, KIBRIS TV’de Eda Alisinanoğlu’nun sunduğu programa konuk olarak, gündemi uzunca bir süredir meşgul eden mülkiyet konusuna ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Tokatlı, Kıbrıs’taki mülkiyet rejiminin tarihsel gelişimine ve günümüzdeki hukuki mekanizmalara dair önemli olan kırılma noktalarını paylaştı.

Taha Can GÜRLEK

Tokatlı, mülkiyet meselesinin Kıbrıs’ta 20. yüzyılın başlarından itibaren gündemde olduğunu belirterek, “Osmanlı döneminde ada İngilizlere kiralandıktan sonra kadastro çalışmaları başlıyor. 1907’de ilk toprak yasası yürürlüğe giriyor. Bu yasa ile atıl durumdaki arazilerin tapulanmasına olanak tanınıyor. 10 yıl boyunca bir arazide fiili tasarrufta bulunan kişiler, muhtardan yazılı belge alarak, muhtar vermiyorsa tapu müdürüne başvurarak mülkiyet hakkı elde edebiliyordu.” dedi.

Bu uygulamanın özellikle vakıf mallarının el değiştirmesinde etkili olduğunu söyleyen Tokatlı, “Vakıfların mal varlıklarına yeterince sahip çıkmaması nedeniyle bu mülkler hem Kıbrıslı Türkler hem de Kıbrıslı Rumlar tarafından tapulandı.” ifadelerini kullandı.

“Kıbrıslı Türkler terör nedeniyle mallarını terk etti”

Tokatlı, 1958 yılından itibaren başlayan Rum saldırıları nedeniyle birçok Kıbrıslı Türk’ün köylerini terk etmek zorunda kaldığını hatırlatarak, “Örneğin Çatalköy gibi yerlerin bir zamanlar Türk yerleşimi olduğunu bilen çok azdır. 1963 olayları sırasında Türkler, adanın %2,5’lik bölümündeki anklavlara sıkıştı. Binlerce dönüm arazi Rumların fiili kontrolüne geçti.” diye konuştu.

“O dönemde birçok kişi saldırıya uğradı”

1974’teki Mutlu Barış Harekâtı sonrasında 1975 yılında Denktaş ve Klerides arasında Viyana’da yapılan nüfus mübadelesi anlaşmasına da değinen Tokatlı, bu dönemde Kıbrıslı Türklerin can ve mal güvenliği için güneye ait taşınmazlarını bırakarak kuzeye geçtiğini belirtti. Tokatlı, bu süreçte birçok kişinin saldırıya uğradığını, hatta hayatını kaybettiğini vurguladı.

“Güney’de Türk malları komik bedellere verildi”

Günümüzdeki hukuki süreçlere ilişkin değerlendirmelerde bulunan Tokatlı, 1975’ten sonra Kuzey’de “İskan, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası (İTEM)”nın yürürlüğe girdiğini, Güney’de ise Türk mallarının “Guardians Authority” (Koruyucu Otorite) aracılığıyla yönetilmeye başlandığını belirtti.

“Güney’deki Türk malları, bu idarenin başındaki kişilerin uygun gördüğü kişilere neredeyse yok pahasına kiralandı veya verildi. Bu uygulama halen geçerli.” diyen Tokatlı, Kuzey’de ise Rum mallarının Kıbrıslı Türklere eşdeğer mal olarak tahsis edildiğini ve bu işlemlerin T cetveli ile düzenlendiğini ifade etti.

“1983’ten sonra devletleştirme başladı”

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin 1983’te ilan edilmesiyle birlikte terk edilmiş malların devletleştirildiğini kaydeden Tokatlı, bu mülklerin KKTC mülkiyeti olarak kabul edildiğini söyledi.

Programın sonunda Tokatlı, Taşınmaz Mal Komisyonu gibi mekanizmaların vatandaşın mülkiyet hakkını araması açısından önemli olduğunu ancak bazı eksikliklerin giderilmesi gerektiğini vurguladı.